Folkhälsomyndigheten Din psykiska hälsa

Naakenem dåarjodh gie nåake damta

Maam datne maahtah darjodh juktie buerebe sjïdtedh mubpide? Ih daarpesjh maehteles ekspertine årrodh psykiske healsoen bïjre juktie maehtedh dåarjoehtidh naakenem guhte nåake damta.

Muvhtene viehkiem jallh dåarjoem daarpesje naan gie dan lïhke guktie buerebe damta. Datne maahtah dov fuelhkiem, voelph, barkoevoelpide jallh jeatjah persovnh dåarjedidh gïem damth. Vihkeles datne vuesehth datne leah stïeresne dejtie mah dam daarpesjieh, soptsesth jïh goltelh bielelen dööpmedh, jïh dagke dijjieh luste aath gaavnede ektesne. Soptsestidh gaajhki bïjre, ij barre guktie almetje damta lea buerie vuekie tjoeperdidh jïh dellie aelhkebe gosse aaj geerve aamhtesi bïjre soptsestidh. Ih daarpesjh maehteles ekspertine årrodh psykiske healsoevaarjelimmine juktie maehtedh dåarjoehtidh naakenem gie dam daarpesje.

Raerieh guktie maahtah almetjem dåarjodh guhte nåake damta

Ij åålegh daejrieh gosse naakene nåake damta, maahtah gujht gihtjedh guktie dejnie jis datne dan bïjre funterdh. Maahta gïerve damtedh naakenem dåarjodh jis nåake damta. Mohte vihkielommes vuesiehtidh datne pryjjh, vuesiehtimmien gaavhtan goltelidh jïh viehkiem faaledh.

Jis almetjinie soptsesth guhte nåake damta:

  • Doesth gihtjedh guktie almetje veasoe. Veeljh sjïere tïjjem jïh sijjiem gusnie maehtede soptsestalledh. Muvhtene maahta aelhkebe soptsestidh jis maam akt jeatjah darjodh, vuesiehtimmien gaavhtan jis vaedtsedh jallh prïhtjegem jovkedh.
  • Krööhkesth jis dïhte ij sïjhth soptsestidh. Dïhte gïem gihtjh maahta tuhtjedh fer privaate soptsestidh dan bïjre jallh skaamesje dan åvteste guktie damta. Aellieh håjnoes sjïdth jis dïhte ij sïjhth dan bïjre soptsestidh guktie damta, vihkeles datne vuesehth datne pryjjh. Jiehtieh datne leah daesnie jis dïhte eajparostoe.
  • Goltelh eensilaakan jïh ih dööpmh. Vuesehth datne goltelh viehkine jååhkesjidh jïh gutnedh. Gihtjh jis ih guarkah . Aellieh dallah aelkieh raeriestidh jallh jïjtsh dååjrehtimmiej bïjre soptsestidh. Maahtah dejtie gïerve domtesidie vihtiestidh gosse dïhte gïerve domtesem dååjroe. Gihtjh mejtie maam akt mij maahta dam tsiehkiem bueriedidh. Naemhtie datne böörh tsiehkiem gïetedidh ektesne jïh vuekine raerieh gaavnedh. Striengkies årrodh jïh pryövedh åadtjodh naakenem gie lea nåake damta "geervedh" jallh dåeriesmoerh bæjjese vaeltedh, maahta raessiem, skaamoem jïh skåltoem sjugniedidh. Daamtaj nuekies ajve desnie årrodh jïh goltelidh.
  • Håhkoem eevtjedh. Jiehtieh datne vïenhth buerebe sjædta, jalhts datne guarkah tsagkese daelie. Soptsesth dijjieh ektesne daam dååjrehtallede jïh daamtaj almetjh nåake demtieh jïh eah naan buaranimmiem vuejnieh, mohte dellie buerebe demtieh. Datne maahtah aaj faaledh bïevnesem ohtsedidh mah dåarjoeh gååvnesieh mah maehtieh viehkine årrodh, daate joekoen vihkeles jis maam soptseste datne tjoeperdh.
  • Jis dïhte almetje dan nåake damta, dåarjohth dïhte edtja profesjonelle viehkiem ohtsedidh. Ih datne maehtieh dan psykologem årrodh, men akte lïhkesadtje. Maahtah aaj faaledh viehkiem åadtjodh tæjmoem dongkedh jallh dåakteretæjmoej gåajkoe dåeriedidh. Tjïelke årrodh datne leah stïeresne abpe geajnoem goske viehkiem åådtje, jïh datne sïjhth almetjen jieliedisnie årrodh aaj mænngan. Jis datne vïenhth hijven jienebh almetjen bïjre daejrieh guktie lea dejnie maahtah gihtjedh jis dïhte hijven jis soptsesth naan jeatjahgujmie maam leajhtede.
  • Gihtjh mejtie dåtnoeh edtjeden maam joem darjodh jïh maam almetje sæjhta darjodh. Daamhtaj buerebe damta gosse åådtje darjomh darjodh maam lyjhkoe. Kaanne prïhtjegem jovkedh, vaedtsedh, filmem vuejnedh, juelkietjengkerem spealadidh jallh mij akt jeatjah. Raeriestidh guktie orre darjomh ektesne pryövedh maahta aaj hijven årrodh, juktie orre ïedtjh maehtieh orre vïenevoeth jïh åeliedimmieh sjugniedidh. Doh jeanatjommesh mijjeste tuhtjieh hijven rutijnh jïh kontekstem utnedh aarkebiejjien gosse mijjen nåake damtebe. Dannasinie aaj maahtah gihtjedh mejtie dijjieh edtjede vuesiehtimmien gaavhtan ektesne haarjanidh, lohkedh jallh maam akt jeatjebem darjodh. Goltelh maam almetje maahta buektiehtidh raaktan daelie, olles dïhte dan krïevije sjïdth.
  • Årroeh vissjeles. Vuesehth datne desnie jis almetje sæjhta soptsestalledh jallh maam-akt darjodh. Gaskesadtede jïh gaskesem åtnah, læjhkan jis dïhte ij leah sosijaale goh daamhtaj.

Dåarjoe profesjonelle viehkiem ohtsedidh

Jis datne ussjedh almetje vielie dåarjoem jïh viehkiem daarpesje, maahtah viehkiehtidh guktie dïhte reaktoe sijjiem gaavnedh.

Maahta gïerve årrodh hoksem ohtsedidh dïsse gie lea skïemtje. Maahta gïerve årrodh daejredh maam edtja jiehtedh hoksebarkijidie, jïh gïerve jiehtedh guktie lea. Healsoesuerkien barkoevuekie lea sïejhmemes voestegh vuarjasjimmiem darjodh, juktie dan mænngan almetjasse vijriesåbpoe soptsestidh jallh tæjmoem dan mænngan faalenassem vedtedh, mij våaroeminie åtna man akute tsiehkie lea, jïh dïhte ij maehtieh jiehtedh almetje daarpesje reaktan mietie soptsestidh guktie satne damta. Maahta damtedh almetje geerestamme sjædta jïh åvtese jïh bååstede seedtesåvva. Dan gaavhtan vihkeles datne goh dåarjoehtæjja gihtjh dah hoksebarkijh vihtieslaakan dam båetije vaedtsemem darjoeh - gïem edtjh gaskesadtedh jallh giejnie edtjh gaskesadtedh jïh gåessie jïh guktie edtja dam darjodh.

Vielie bïevnesh

Svenska: Att söka stöd och hjälp (1177.se)

Svenska: 1177 på lätt svenska (1177.se)

Andra språk: 1177 på andra språk (1177.se)

Svenska: Om du är ung och mår dåligt (umo.se)

Andra språk: Om du är ung och mår dåligt (youmo.se)

Svenska: Hur kan du hjälpa en person som har självmordstankar? (1177.se)

Uppdaterat: 2025-03-13