Waa maxay caafimaadka maskax ahaan?

Caafimaadka maskaxdeena waa qayb muhiim ah oo ka mid ah fayoobideena guud, sida aan dareemeyno iyo sida aan u shaqeyno nolol maalmeedka waxayna saameyneysaa awooddeena aan ula qabsan karno caqabadaha kala duwan ee nolosha. Caafimaadka maskaxda iyo jidhka waa isku xidhan yihiin oo way is saameeyaan, markaa haddii aan daryeelno caafimaadkeena jireed, waxaan haysanaa shuruudo wanaagsan oo lagu dareemo maskaxiyan wanaagsan - iyo lidkeeda. 

Caafimaadka dhimirka iyo jirrooyinka dhimirku isku shay maaha, laakiin fikradaha mararka qaarkood waa la isku qaldi karaa.

• Caafimaadka dhimirka waxa loo isticmaalaa erey dallad ahaan ah oo ay ku jiraan fayoobida maskaxda, xanuunada maskaxda iyo xaaladaha dhimirka.
• Xanuunka dhimirka waxa loo adeegsadaa erey wadareed ahaan xanuunada dhimirka iyo xaaladaha dhimirka.

Caafimaadka dhimirku wuu kala duwan yahay nolosha oo dhan waxaana saameeya arrimo kala duwan, sida nuglaanshaha dhaxalka ah, xaaladaha carruurnimada, dhacdooyinka nolosha, sida aan nahay dhaqaale ahaan iyo bulsho ahaanba, caadooyinka iyo dabeecadaha, awoodda lagu xakameynayo cadaadiska, iyo wax ka badan. 

Waxyaalaha qaarkood ee saameeya caafimaadka maskaxda waa la bedeli karaa, sida caadooyinka iyo dabeecadaha, halka kuwa kale ay aad u adag tahay in wax laga qabto, sida dhaxalka iyo barbaarinta.

Maxaa loola jeedaa fayoobida maskaxeed?

Ladnaanta asal ahaan waxay ku saabsan tahay in aad naftaada ku wanaagsanaato. Waxay noqon kartaa mid jireed iyo mid maskaxeed labadaba. Fayo-qabka maskaxdu waxa uu ku saabsan yahay sida aan uga falcelinno waxa aan kala kulanno nolosha, sida aan ugu raaxayno nolosha iyo haddii aan dareemo macnnaha nolosha.Waxa kale oo ay ku saabsan tahay in la dareemo farxad iyo rabitaan. Waxyaalaha kale ee lagu garto fayoobaanta nafsiga ah ayaa ah fursadaha lagu dheellitiri karo dareenka togan iyo kuwa taban, la yeelan karaan saaxiibo taageero iyo kuwo dhow iyo xidhiidhyo kale oo bulsho oo muhiim ah, la dareemo hawl-gal, iyo horumarinta iyo gaadhida kartida qofka. Waxa dadka kala duwan ka dhigaya inay fayoobaadaan way kala duwanaan kartaa.

Ladnaanta maskaxeed waxaa loo arki karaa inay tahay ilaha aasaasiga ah ee lagu awoodi karo in lala tacaalo oo wax looga qabto caqabadaha iyo dhibaatooyinka kala duwan ee nolosha. Waxa kale oo ay hanti u tahay bulshada marka ashkhaastu dareemaan wanaag maskaxeed oo ay shaqayn karaan ama wax baran karaan, iyo in, tusaale ahaan, kharashyada fasaxa jirada la dhimo.

Fayoobida maskaxdu lama mid aha maqnaanshaha jirada dhimirka. Guud ahaan dadka, waxaa la arki karaa in kuwa qaba dhibaatooyinka caafimaadka dhimirka ama xaaladaha dhimirka ay sidoo kale leeyihiin fayoobida maskaxda oo hooseeya. Laakiin shakhsi ahaan waxay u ekaan kartaa mid ka duwan. Waxa laga yaabaa in aad ka liidato meelaha qaar ka laakiin meelaha kale ma dareemaysid liidnaan. Tusaale ahaan, waxaa laga yaabaa inaad dareento walwal oo ay kugu adkaato inaad xoogga saarto shaqada ama dugsiga, laakiin aad leedahay karti wanaagsan oo aad ku abuurto saaxiibtimo, oo aad dareento farxad iyo macno nolosha.

Waa maxay caafimaadka darida maskaxda?

Xanuunka dhimirka waxaa badanaa loo isticmaalaa xanuunada dhimirka iyo xaaladaha dhimirka labadaba. Jirrada dhimirku waxay u keentaa silic qofka ay saamaysay iyo inta badan sidoo kale xubnaha qoyska iyo dadka kale ee u dhow. Dhibaatooyinka iyo xaaladaha ayaa adkeyn kara in si caadi ah loo shaqeeyo, sida la dhexgalka dadka kale, shaqada, ama aadista dugsiga. Si kastaba ha ahaatee, sida aan u dareemeyno dhibaatooyinka caafimaadka dhimirka ee kala duwan iyo xaaladaha dhimirku waa shaqsi. Qofku wuxuu dareemi karaa jirro maskaxeed isagoon ku dhicin cudurka dhimirka.

Xanuunada maskaxda

Dhibaatooyinka caafimaadka dhimirka waa wax caadi ah, qof walbana waa uu welweli karaa ama walaaci karaa mararka qaarkood, wuxuu dareemi karaa walwal ama ay ku adkaato hurdo ama diiradda saaridda. Kuwani inta badan waa falcelinno caadi ah oo ku wajahan culayska nolosha. Calaamaduhu waxay noqon karaan kuwo fudud ama daran waxayna si dhakhso ah u tagi karaan ama waxay socon karaan muddo dheer. Mararka qaarkood dhibaatooyinka caafimaadka dhimirka ayaa sidoo kale keeni kara calaamado jireed, sida madax-xanuun, calool-xanuun, dhabar-xanuun ama dawakhaad.

Dhibaatooyinka ba'an waxay ku adkeyn karaan la qabsiga waxyaabaha muhiimka ah ee nolol maalmeedka - shaqada, waxbarashada, raadinta hiwaayadda ama daryeelka naftaada iyo kuwa kaleba. Inta badan, astaamuhu iskood way iska tagaan, sidoo kale waxaa jira waxyaabo aad adigu samayn karto si aad u dareento fiicnaan. Haddii calaamaduhu sii dheeraadaan, waxaad u baahan kartaa caawimo daryeel caafimaad.

Xaaladaha dhimirka

Xaaladaha dhimirka waxaa ka mid ah cudurrada dhimirka iyo cilladaha, sida niyad-jabka, khalkhalka cuntada iyo balwadda khamriga. Tan waxa kale oo ka mid ah naafanimada neerfaha, sida ADHD iyo autism. Si loo ogaado cudurka dhimirka, dhowr shuruudood ayaa loo baahan yahay in la buuxiyo. Tusaale ahaan, waxaad leedahay calaamado kala duwan muddo dheer, waxay sababtaa silic weyn iyo awood la'aan inay ku shaqeyso nolol maalmeedka. Badana waxa laga yaabaa inaad u baahato inaad hesho daawayn tusaale ahaan. cilmu-nafsiga ama dhakhtarka, laakiin xaaladaha dhimirku sidoo kale way iska tagi karaan.

Is-dilid

Is-dilid, ama suicid, waa si ula kac ah oo naftiisa loo gooyo. Dad badan oo nafta is dila waxa ku dhaca niyad-jab ama nooc kale oo xanuunka dhimirka ah, laakiin inta badan waxa jira dhawr waxyaalood oo kala duwan oo qofka ku keena inuu is-dilo. Cilmi-baaristu waxay muujinaysaa in mar walba aysan jirin ujeedo cad oo ka dahbaysa is-dilida badan ama isku-dayga is-dilka, laakiin taa beddelkeeda waxay ku saabsan tahay qofka doonaya inuu ka baxsado xanuunka daran oo aan arag waddo kale oo uu uga baxo xaalad aad u murugo badan.

Waa wax laga naxo marka uu qof yiraahdo waxaan ku fakarayaa in aan isdilo ama ay sameeyaan wax ay naftooda waxyeelo u geystaan. Laakin taageerada iyo caawinta qoyska, asxaabta iyo bixiyeyaasha daryeelka caafimaadka, waxaa suurtagal ah in laga gudbo dhibaatadan. Ma ahan wax khatar ah in dhakhtar lagala hadlo is-dilka mana kordhinayso khatarta ah in qofku naftiisa dilo.

Haddii aad leedahay fikrado is-dilid

Miyaad dareentaa xumaan aad u xun oo aad u maleyneyso in noloshu aysan qiimo lahayn in la noolaado? Ma leedahay fikrado ama qorsheyaal aad noloshaada siak qaaddo? Markaa waa inaadan naftaada keliya un ku haysanin . Waxaad u baahan tahay inaad la hadasho qof aad ku kalsoon tahay, raadsato daawayn ama la xidhiidh khadka taageerada. Fikradaha isdilku waa wax caadi ah waxaana jira caawinaad la heli karo.

Haddii aadan hubin meesha aad u jeedo, waxaad wici kartaa 1177 waxayna kaa caawin doonaan inaad hesho taageerada ama daryeelka saxda ah. Waxaad dooran kartaa inaad ku hadasho Swedish ama Ingiriis. Gobollada qaarkood, waxaad ka heli kartaa talo taleefoon oo afaf kale ah. Waxaa laga yaabaa inaad xaq u leedahay turjubaan markaad booqanayso xarumaha daryeelka caafimaadka. Haddii ay kugu adag tahay inaad la xidhiidho daryeelka caafimaadka laftaadu, waxaad waydiisan kartaa qof aad ku kalsoon tahay inuu kaa caawiyo.

Waxaad sidoo kale wici kartaa Khadka Caawinta Isdilka Maskaxda 90101 ama Khadka caawinta ee 90390 haddii aad u baahan tahay inaad qof kala hadasho fikradahaaga isdilka. Caawinta waxaa lagu bixiyaa Iswiidhish, laakiin haddii loo baahdo, taageerada waxaa lagu bixin karaa luqado kale iyada oo loo marayo turjumaan.