سلامت روان چیست؟

سلامت روانی ما بخش مهمی از آسایش کلی‌ ما است و بر احساس و عملکرد ما در زندگی روزمره تأثیر می‌گذارد. این موضوع بر توانایی ما برای مقابله با چالش‌های مختلف زندگی نیز تأثیر دارد. سلامت روانی و جسمی به هم مرتبط هستند و بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند. بنابراین، اگر از سلامت جسمی خود مراقبت کنیم، شرایط بهتری برای داشتن سلامت روانی خواهیم داشت و بالعکس. 

سلامت روان و بیماریهای روانی یکسان نیستند، اما گاهی این مفاهیم با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند.

• سلامت روان به‌عنوان یک مفهوم جامع به کار می‌رود که شامل آسایش روانی، مشکلات روانی و اختلالات روانپزشکی می‌شود.
• بیماریهای روانی به عنوان یک مفهوم جامع برای مشکلات روانی و اختلالات روانپزشکی به کار می‌رود.

سلامت روان ما در طول زندگی متغیر است و تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد، از جمله آسیب‌پذیری ژنتیکی، شرایط دوران رشد، رویدادهای زندگی، وضعیت اقتصادی و اجتماعی، عادات و رفتارها و توانایی مدیریت فشارها و غیره. 

برخی از عواملی که بر سلامت روان تأثیر می‌گذارند قابل تغییر هستند، مانند عادات و رفتارهای ما، در حالی که برخی دیگر مانند وراثت و شرایط دوران کودکی تغییر دادنشان دشوارتر است.

منظور از آسایش روانی چیست؟

آسایش اساساً به این معناست که فرد احساس کند حالش خوب است. این می‌تواند هم جسمی باشد و هم روانی. آسایش روانی به این مربوط می‌شود که چگونه به تجربیات زندگی واکنش نشان می‌دهیم، تا چه اندازه از زندگی خود رضایت داریم و آیا احساس معنا و هدف در زندگی می‌کنیم یا نه.این موضوع همچنین به توانایی لذت بردن و احساس شوق و انگیزه در زندگی مربوط می‌شود. برخی دیگر از ویژگی‌های آسایش روانی شامل توانایی ایجاد تعادل بین احساسات مثبت و منفی، داشتن دوستان نزدیک و حمایت‌کننده و سایر روابط اجتماعی مهم، احساس تعهد و انگیزه، و رشد و دستیابی به پتانسیل فردی است. چیزهایی که باعث می‌شوند افراد مختلف احساس آسایش و خوشبختی کنند، می‌توانند متفاوت باشند.

آسایش روانی را می‌توان به‌عنوان یک منبع اساسی در نظر گرفت که به ما کمک می‌کند تا بتوانیم با چالش‌ها و دشواری‌های مختلف زندگی کنار بیاییم و آن‌ها را پشت سر بگذاریم. زمانی که افراد از نظر روانی در وضعیت خوبی قرار دارند و می‌توانند کار کنند یا تحصیل کنند و، به عنوان مثال، هزینه‌های ناشی از مرخصی‌های استعلاجی کاهش می‌یابد به خودی خود به عنوان یک سرمایه برای جامعه محسوب می‌شود.

آسایش روانی صرفاً به معنای نبود بیماریهای روانی نیست. در میان جمعیت عمومی، می‌توان افرادی را که دچار مشکلات روانی یا اختلالات روان‌پزشکی هستند، و سطح آسایش و سلامت روانی پایین‌تری دارند نیز مشاهده کرد. اما برای هر فرد ممکن است این موضوع متفاوت باشد. ممکن است در برخی جنبه‌های زندگی حالمان بد باشد، اما در جنبه‌های دیگر چنین نباشد. به عنوان مثال، ممکن است فردی احساس نگرانی کند و در تمرکز روی کار یا مدرسه مشکل داشته باشد، اما توانایی خوبی در ایجاد روابط دوستانه داشته باشد و از این طریق شادی و معنای زندگی را تجربه کند.

منظور از بیماریهای روانی چیست؟

بیماری های روانی اغلب به‌عنوان یک اصطلاح کلی برای مشکلات روانی یا اختلالات روان‌پزشکی استفاده می‌شود. بیماریهای روانی باعث رنج فرد مبتلا می‌شود و اغلب اعضای خانواده و سایر نزدیکان او را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.  این مشکلات و اختلالات می‌توانند انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار کنند، مانند معاشرت با دیگران، کار کردن یا رفتن به مدرسه. با این حال، نحوه‌ی احساس ما در مواجهه با مشکلات روانی و اختلالات روان‌پزشکی متفاوت و منحصر به فرد است. یک فرد می‌تواند بدون داشتن تشخیص روان‌پزشکی از نظر روانی احساس بدی داشته باشد.

مشکلات روانی

مشکلات روانی رایج هستند و همه افراد ممکن است در دوره‌هایی از زندگی خود دچار اضطراب یا نگرانی شوند، احساس پریشانی کنند یا در خوابیدن و تمرکز کردن مشکل داشته باشند. اغلب این‌ها واکنش‌های طبیعی به فشارهای زندگی هستند. این مشکلات می‌توانند خفیف یا شدید باشند و ممکن است به سرعت برطرف شوند یا برای مدت طولانی ادامه داشته باشند. گاهی اوقات مشکلات روانی می‌توانند باعث بروز علائم جسمی شوند، مانند سردرد، دل‌درد، کمردرد یا سرگیجه.

مشکلات شدید روانی می‌توانند انجام کارهای مهم روزانه را دشوار کنند – مانند کار کردن، تحصیل، پرداختن به سرگرمی‌ها یا مراقبت از خود و دیگران. اغلب این مشکلات به‌مرور زمان خودبه‌خود برطرف می‌شوند و همچنین کارهایی وجود دارد که می توانید خودتان انجام دهید تا کمی احساس بهتری داشته باشید. اگر این مشکلات طولانی‌مدت شوند، ممکن است به کمک از سوی مراقبت‌های پزشکی نیاز باشد.

اختلالات روان‌پزشکی

اختلالات روانپزشکی شامل بیماری ها و سندرم های روانی مانند افسردگی، اختلالات خوردن و اعتیاد به الکل است. در این دسته همچنین ناتوانی‌های عصبی-روان‌پزشکی مانند بیش‌فعالی و نقص توجه (ADHD) و اوتیسم قرار می‌گیرند. برای تشخیص یک اختلال روان‌پزشکی، باید علائم متعددی وجود داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، فرد در یک بازه زمانی طولانی دچار علائم مختلفی می‌شود، این وضعیت موجب رنج قابل‌توجه و کاهش توانایی عملکرد در زندگی روزمره می‌گردد. اغلب ممکن است فرد به درمان توسط مثلاً روانشناس یا پزشک نیاز داشته باشد، اما اختلالات روان‌پزشکی می‌توانند به‌صورت خودبه‌خود نیز برطرف شوند.

خودکشی

خودکشی یا انتحار به معنای گرفتن عمدی جان خود است. بسیاری از افرادی که به زندگی خود پایان می‌دهند، دچار افسردگی یا نوعی دیگر از بیماریهای روانی هستند، اما اغلب عوامل متعددی باعث می‌شوند که فرد دست به خودکشی بزند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پشت بسیاری از خودکشی‌ها یا تلاش‌های خودکشی همیشه قصد واضحی برای مردن وجود ندارد، بلکه بیشتر به این دلیل است که فرد می‌خواهد از درد شدید فرار کند و راه دیگری برای رهایی از یک وضعیت بسیار پریشان نمی‌بیند.

 وقتی کسی می‌گوید قصد دارد به زندگی خود پایان دهد یا کاری می‌کند که به خود آسیب برساند ترسناک است. اما با حمایت و کمک خانواده، دوستان و مراقبت‌های پزشکی می‌توان از این بحران عبور کرد. صحبت کردن درباره خودکشی خطرناک نیست و باعث افزایش خطر اقدام به خودکشی نمی‌شود.

اگر افکار خودکشی دارید

آیا آنقدر احساس بدی دارید که فکر می کنید زندگی ارزش زیستن ندارد؟ آیا افکار یا برنامه هایی برای پایان دادن به زندگی‌تان دارید؟ دراین صورت نباید این احساسات را پنهان کنید. باید با فردی که به او اعتماد دارید صحبت کنید، به دنبال درمان باشید یا با یک خط پشتیبانی تماس بگیرید. افکار خودکشی رایج است و کمک‌های متعددی در دسترس است.

اگر نمی‌دانید به کجا باید مراجعه کنید، می‌توانید با شماره 1177 تماس بگیرید؛ آن‌ها شما را به پشتیبانی یا مراقبت مناسب راهنمایی می‌کنند. می‌توانید به زبان سوئدی یا انگلیسی صحبت کنید. در برخی مناطق، مشاوره تلفنی  به زبان‌های دیگر نیز در دسترس است.همچنین، ممکن است  هنگام مراجعه به مراکز درمانی حق استفاده از مترجم را داشته باشید. اگر تماس با مراقبت های بهداشتی برای خودتان مشکل است، می توانید از کسی که به او اعتماد دارید کمک بخواهید.

همچنین در صورتی که نیاز دارید با کسی در مورد افکار خودکشی خود صحبت کنید می‌توانید با شماره تلفن ۹۰۱۰۱Mind Självmordslinjen که خط تلفنی جلوگیری از خودکشی است و یا با Hjälplinjen که خط تلفنی مشاوره است به شماره ۹۰۳۹۰ تماس بگیرید. پشتیبانی عمدتاً به زبان سوئدی ارائه می‌شود، اما در صورت نیاز می‌توان از مترجم برای زبان‌های دیگر استفاده کرد.